Srpska trilogija

Stevan Jakovljević [Stevan J. Jakovljević]

U tri knjige svoje trilogije, Devetstočetrnaestoj, Pod krstom i Kapiji slobode, Jakovljević je obuhvatio preživljavanja našeg naroda za celo vreme trajanja Prvog svetskog rata - od Sarajeva do Kajmakčalana. U njima su predstavljene tri faze: prva godina rata i promenljiva sreća, napuštanje domovine i prelaz preko Albanije i, najzad, pobeda i povratak u otadžbinu. Na kraju treće knjige je kratak Epilog, koji se odnosi na vreme kad je napisana Kapija slobode.

Srpska trilogija je roman u kome je "glavni junak" ceo narod. Nekoliko istih lica koja se javljaju kroz sve tri knjige nisu tu samo radi toga da bi uneli više zanimljivosti u roman, već prvenstveno kao predstavnici onih bezbrojnih nepomenutih i anonimnih. Stoga u Srpskoj trilogiji nema po važnosti nejednakih lica i epizoda.

Sve je tu svedeno na jednu centralnu radnju, a sva lica potopljena u jednu jedinu pokretnu masu koja se kao poplava valja u svojim ogromnim razmerama. Muziku kuršuma koja je počela 1914 završava ogromni artiljerijski orkestar na vrhu Kajmakčalana.